پژوهشگران بررسی كردند
تاثیر شبكه های اجتماعی بر ناهنجاری های اخلاقی جوانان
عصر لینك: گسترش رسانه های نوین در دهه های اخیر كه فرهنگ جدیدی را برای جوانان به همراه آورده است، سبب تغییر و دگرگونی در فرهنگ و زمینه های پایبندی به ارزش ها، نهادها، سبك زندگی و نظایر آن شده است.
به گزارش عصر لینك به نقل از ایسنا، تغییر و تحول در رفتارهای جوانان و بروز نابهنجاری های اجتماعی در سطح گسترده امروزه دیگر مساله ای منحصر به جامعه ای خاص نیست، بلكه مساله ای جهانی است. هر جامعه ای متناسب با شرایط خود، با انواعی از انحرافات و مشكلات روبروست كه تاثیرات مخربی روی پروسه ترقی آن جامعه دارد. این رفتارهای نابهنجار اجتماعی را می توان ناشی از تغییرات سریع اجتماعی، ناكامی منزلتی، احساس از خود بیگانگی، اجحاف، خشم و تنفری كه آنها نسبت به اجتماع و محیط اطرافشان دارند و خیلی از عوامل دیگر تلقی نمود.
در پژوهشی كه درباب "بررسی رابطه شبكه های اجتماعی مجازی و گرایش به ناهنجاری های اخلاقی" توسط تیم پژوهشگران متشكل از محمد رحیمی (گروه علوم اجتماعی)، لیلا فتحی (عضو هیات علمی دانشگاه پیاغم نور)، فاطمه افراسیابی (عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور) و رعنا اسكندری اندبیلی (كارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی)، با جامعه آماری ۴۰۰ نفر از جوانان شهر تهران كه به روش پژوهش پیمایشی انجام شده، آمده است: « گرایش به نابهنجاری های اخلاقی در میان جوانان شهر تهران متوسط رو به بالا است. جوانانی كه در شبكه های اجتماعی مجازی عضویت دارند و استفاده صحیحی از این فضا نمی كنند بیشتر در معرض گرایش به نابهنجاری های اخلاقی قرار دارند.»
بگفته پژوهشگران این پژوهش« در شرایطی كه همبستگی متقابل فرد از میان برود و فرد نتواند به كمك مكانیزم ها و ابزارهایی كه جامعه در اختیارش قرار می دهد، به اهدافش دست یابد؛ در نتیجه از راه های دیگری كه مغایر با قانون است، می كوشد به آن اهداف برسد. در نتیجه می گوییم فرد نابهنجار شده است؛ وقتی این حالت به صورت عام در جامعه شیوع پیدا می كند، می گوییم جامعه گرفتار آنومی یا نابسامانی شده است؛ به عبارتی دیگر با از بین رفتن ارزش ها و هنجار یا ضعیف شدن هنجارها و ارزش ها اعضای جامعه دیگر ارزش ها و اهداف مشتركی را قبول ندارند.»
در ادامه این پژوهش طبق ماده ۹۷ قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران كه به مسئله نابهنجاری، اختصاص یافته؛ آمده است: « دولت موظف است به منظور پیشگیری و كاهش لطمه ها و نابهنجاری های اجتماعی، نسبت به تهیه طرح كنترل كاهش لطمه های اجتماعی اقدام نماید و برای این كار نیاز به بهره گیری از مطالعات علمی لطمه شناسان اجتماعی همچون جامعه شناسان دارد تا نابهنجاری های اجتماعی را مورد شناسایی قرار داده و برحسب اهمیت، اولویت بندی كرده و از طرف دیگر منابع لطمه ها و پیدایی آنها را مورد علت كاوی قرار داده تا به قدرت پیش بینی، پیشگیری و كنترل انحرافات اجتماعی دست یافته و با شیوه علمی به ترمیم لطمه ها و اصلاح كجروان اجتماعی و توانمند سازی افراد در معرض لطمه پرداخته شود. بنابر این برای مدیریت مسئله از جانب برنامه ریزان و سیاست گذاران اجتماعی انجام تحقیقات و مطالعات علمی توسط پژوهشگران اجتماعی امری لازم است.»
در این پژوهش كه در نشریه "انتظام اجتماعی" انتشار یافته، آمده است: « شبكه های اجتماعی مجازی بعنوان مهم ترین مصادیق این امر، نفوذ هر چه بیشتر و تاثیر انكار ناپذیر بر كلیه ابعاد شناختی جوانان یافته و فرهنگی نو به وجود آورده است. امروزه گرایش به اینترنت و شبكه های اجتماعی مجازی چنان رایج شده است كه بیشتر جوانان بخش زیادی از وقت خودرا در استفاده از آن سپری می كنند. استفاده از شبكه های اجتماعی مجازی در بین همه گروه های اجتماعی شامل زن و مرد، پیر و جوان، بی سواد و باسواد از جذابیت خاصی برخوردارست. گسترش شبكه های اجتماعی مجازی، مانند هر نوآوری دیگری به ایجاد دگرگونی هایی در جنبه های مختلف زندگی انجامیده و استفاده از آن، امری اجتناب ناپذیر شده است. به شكلی كه بدون آن زندگی برای كسانی كه بدان خو گرفته اند، دشوار می شود.»
رحیمی و همكارانش معتقدند: « بی هنجاری در شرایطی پدید می آید كه در حوزه های معینی از زندگی اجتماعی معیارهایی روشن برای راهنمایی رفتار وجود نداشته باشد. نتایج آنومی در شكل نوعی نابسامانی روانی و فردی و در چارچوب تعارض شخصیت فردی و خودخواه انسان با شخصیت اجتماعی و دیگر خواه او متجلی شود. نتیجه این تعارض هم آن است كه خواسته های وجدان جمعی كارآیی خودرا از دست می دهد. تضعیف این گردنگیر ها و فشارها نیز سبب می شود كه افراد به حال خود رها شوند و اینجاست كه آرزوهای نامحدود، لجام ها را می گسلد و فشارهایی را بر فرد وارد می آورد تا به رفتارهایی مانند كج روی یا خودكشی دست یازد.»
پژوهشگران معتقدند: «الگوهای رفتاری بوسیله مشاهده رفتار دیگران، شكل می گیرد. رسانه ها موثرترین راه برای آموزش شیوه های جدید رفتاری هستند و خصوصاً بر كودكان و نوجوانان تاثیر عمیق بر جای می نهند. شبكه های اجتماعی اینترنتی مجموعه ای از عوامل خصوصاً قدرتمندی برای یادگیری اجتماعی هستند و تردیدی نیست كه این نوع شبكه ها نقش عمده ای در اجتماعی ساختن نوجوانان و جوانان ایفا می كنند. از طرف دیگر محتوای این رسانه ها حاوی القائات ارزشی بسیاری هستند كه در اشكال متنوع و گوناگون و به شكلی دائم تكرار می شوند و احتمال دارد با القائات سیاسی، عقیدتی، فرهنگی همراه باشند و به سهم خود بر نظام ارزشی نوجوانان و جوانان موثر واقع شوند.»
در نتایج این پژوهش آمده است: « گریز از هنجارها همواره بعنوان پدیده ای ضد اجتماعی از دیرباز مورد توجه جامعه شناسان و اندیشمندان اجتماعی بوده است. جوانان شهر تهران گرایش روزافزونی به ناهنجاری های اخلاقی (مصرف مشروبات الكلی، پوشش نامتعارف، خالكوبی و...) دارند و در این میان شبكه های اجتماعی مجازی نقش موثری در این وضعیت نابه سامان دارند. به شكلی كه جوانانی كه در معرض انواع پیام ها و فضای نامتعارف شبكه های اجتماعی مجازی قرار دارند گرایش بیشتری به انجام ناهنجاری های اخلاقی دارند. رفتار انحرافی بوسیله انتقال فرهنگی آموخته می شود. بر این حكم اگر افراد جامعه با گروه های نابهنجار و تحت تاثیر پیام های نابهنجار رسانه ها در زمان طولانی و با فراوانی بیشتر قرار گیرد احتمال هنجارشكنی تشدید خواهد شد.
بدین سبب می توان گفت امروزه جوانان بخش عظیم فرهنگ، ارزش ها و هنجارهای جامعه خود و دیگر جوامع را از رسانه ها دریافت می كنند بطوریكه بخش عظیمی از جامعه پذیری نسل ها بوسیله رسانه ها انجام می شود و نفوذ و تاثیر رسانه تا جایی است كه بعضی از نظریه پردازان علوم ارتباطات اعتقاد دارند كه رسانه ها اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین می كنند.»
این پژوهش در شماره دوم نشره علمی انتظام اجتماعی انتشار یافته است.
منبع: عصر لینك
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب