پژوهشگاه فضای مجازی بررسی كرد؛
آیا جامعه جهانی، متاورس را می پذیرد؟
گروه مطالعات بنیادین پژوهشگاه فضای مجازی با تشریح بیم ها و امیدها در پذیرش متاورس توسط جامعه جهانی، اعلام نمود: برای مواجهه فعال و خردمندانه با این پدیده باید برنامه ریزی شود.
به گزارش عصر لینک به نقل از پژوهشگاه فضای مجازی، «متاورس» هم مانند هر پدیده فناورانه دیگر، علیرغم همه شایستگی های فنی اش تنها در صورتی مجال بروز خواهد یافت که جامعه کاربران بالقوه، پذیرای آن باشد. به نظر می آید که بیم و امیدها در اینباره، پذیرش اجتماعی متاورس را در هاله ای از ابهام قرار دهد؛ امیدهایی همچون «ارتقا زیست مجازی در پساکرونا» و بیم هایی همچون «ترس از تبدیل شدن انسان ها به ربات!». متاورس (Metaverse)، واژه پربسامد این روزهای عرصه فناوری های فضای مجازی، مساله ای است که بیشتر از آنکه یک محصول تلقی شود، به یک ایده شباهت دارد؛ ایده ای که البته شواهد و مقدماتی جدی در عرصه عمل برای آن محقق شده است. لیکن این مورد فناورانه، همچنان برای عموم و خصوص جوامع محل ابهام است؛ چه از منظر فنی و چه از منظر اجتماعی. از منظر اجتماعی، یکی از پرسش های مهم این است که آیا جامعه جهانی متاورس را خواهد پذیرفت؟ پاسخ به این پرسش برای هر فناوری ای مهم می باشد. اما اهمیت این پرسش برای متاورس از آن روی مضاعف خواهد بود که جامعه هدف متاورس، تقریباً تمام ملت ها و گروههای اجتماعی را شامل می شود. ایده متاورس که به صورت خاص توسط مارک زاکربرگ، صاحب سکوی اجتماعی فیسبوک و چند سکوی پرمخاطب دیگر، درحال پیگیری است، ایده ای است که با بسط امکانات و مزایای فنی سکوها و فناوری های فعلی فضای مجازی، قصد جذب حداکثری مخاطب از میان آحاد جامعه بشری را دارد. با این وصف، پرسش از «پذیرش اجتماعی متاورس»، پرسشی حیاتی می نماید. برای پاسخ هرچه دقیق تر به این پرسش، برشماری رویدادها و روندهای مرتبط با این پرسش و تحلیل نقش آنها لازم است؛ اما آنچه در گنجایش این نوشتار مطرح خواهد شد، پرداختی اجمالی به دو عامل برای پذیرش اجتماعی فراگیر متاورس خواهد بود؛ یک عاملِ پیشران و یک عامل بازدارنده که نمونه هایی مهم از عوامل در رابطه با مقبولیت اجتماعی متاورس هستند. جهان پساکرونا، مطلوب متاورس اولین عامل، «ارتقاء زیست مجازی جامعه جهانی در پساکرونا» است. همه گیری کرونا، منجر به اتخاذ سیاست ها و محدودیت هایی اجتماعی در اکثر کشورها شد. از آثار انکارناپذیر اعمال محدودیت های کرونایی، اقبال عموم مردم به فناوری های ارتباطاتی برای جبران بخشی از نیازهای ارتباطی خود تحت تاثیر محدودیت های ارتباطات در جهان فیزیکی بود. این اقبال به ارتباطات مجازی، منجر به این حقیقت شده که خیلی از آحاد جوامع کشورهای مختلف، میزان بیشتری از وقت خویش را در سکوهای اجتماعی بگذرانند. صرف این میزان از وقت روزانه در فضای مجازی، طبیعتاً منجر به یک سبک زندگی متفاوت می شود؛ سبک زندگی ای که در آن، اُنس با فضای مجازی و فناوری های آن بیشتر می شود. این تغییر سبک زندگی، زمینه ساز پذیرش تکنولوژی های جدید فضای مجازی هم می شود. در واقع، وقتی مزیت و تسهیل گری های فناوری برای یک کاربر محسوس می شود، اُنس با فناوری سبب می شود جدایی از فناوری ها برای کاربر دشوار شود؛ وقتی مطلوبیت سکوهای برگزاری جلسات مجازی در دوران پساکرونا توسط کاربران درک شده، طبیعی است که این سکوها را جز پذیرفته و جدایی ناپذیر جهان پساکرونا بدانیم، هرچند محدودیت های اجتماعی کرونایی برداشته شود. این فناوری پذیری دوران پساکرونا، یک عامل پیشران برای پذیرش اجتماعی متاورس است. متاورس بعنوان یک سکوی کلان اجتماعی، از زمینه سازی و آمادگی ایجادشده توسط محدودیت های کرونایی می تواند برای جذب راحتتر و بیشتر کاربران بهره بگیرد و گام بلندی رو به جلو بردارد. ترس از هویت مبهم انسان در متاورس در کنار امیدآفرینی دوران پساکرونا برای مقبولیت اجتماعی متاورس، یک بیم محسوس هم پیش روی این مقبولیت اجتماعی جلوه می نماید: ابهام در هویت انسان در متاورس. برای فهم این عامل بازدارنده فرهنگی، توجه به نظرات کاربران فضای مجازی درباره پروژه ی متاورس زاکربرگ راهگشاست. زاکربرگ همزمان با تغییر نام فیسبوک به «متا »(Meta) ویدئویی منتشر نمود که شامل توضیحاتی قابل فهم عمومی و مجسّم درباره متاورس بود؛ همچون ایده ها و پروژه های یاد شده زاکربرگ در این ویدئو، ایده ایجاد یک «بدن انیمیشنی مجازی» برای آواتار کاربران و همینطور ایجاد جسم هولوگرافیک آنها در این کلان سکوی مجازی است. آنچه که در اینباره جالب توجه است، نظرات مشاهده کنندگان این ویدئو است که ابراز بیمناکی از تبدیل شدن به موجودی متفاوت در فضای متاورس می کردند، چیزی شبیه به یک ربات! درباره این دست اظهارنظرها، امکان دارد مواضعی اتخاذ شود که این اظهارنظرها را کم اهمیت جلوه دهد؛ مثلا امکان دارد این نظرات را ناشی از فضای شکل گرفته ضد فیسبوک و شخص زاکربرگ بدانند یا آنها را برآیند توهمات فناوری هراسانه بدانند؛ اما نگاهی تحلیلی به این نظرات نه چندان کم تعداد و هم نگرانی های کارشناسان درباره ایده نارسیده و مبهم متاورس، تأمل در اینباره را شایان درنگ می کند. بدون شک، نمی توان این حجم از دنبال کنندگان ایده متاورس در یک شبکه اجتماعی را «مُشتی فناوری هراس غیر متمدن» خطاب کرد! و از این روی، بی تفاوتی درباره شائبه ذهنی این منتقدان پروژه نوپای متاورس می تواند هزینه ها و موانع زیادی را پیش پای توسعه این پدیدار فناورانه بتراشد. حقیقت این است که متاورس -چه بخواهیم و چه نخواهیم- یک گام مهم به سمت آمیختگی بیشتر از پیش انسان با فناوری، خاصه در ساحت اجتماعی است. متاورس با هرچه مشغول تر ساختن کاربران به محتوای خود و هم ترغیب حداکثری کاربرانش به استفاده از سخت افزارهای مورد نیازش (نظیر عینک های حقیقت افزوده) انسان ها را بیشتر از پیش به سمت اُنس با فناوری سوق می دهد؛ اُنسی که مانند هر فناوری دیگری، به سختی بازگشت پذیر است و تصور جدایی از چنین فناوری هایی برای کاربر مأنوس دشوار خواهد بود. متاورس (همانگونه که از نام آن برمی آید) باعث ایجاد یک زیست جهان برای کاربران -و به تعبیری، شهروندان- خود خواهد شد؛ زیست جهانی که در رقابت با زیست جهان سنتی و طبیعی کاربر قرار می گیرد و وقت هرچه بیشتری از زندگی روزمره او را به خود اختصاص داده و از سهم زیست سنتی-طبیعی وی خواهد کاست. با این توصیف، آیا تصور چنین شرایط و زیست جهانی برای انسان امروز، با نگرانی های جدی همراه نیست؟ آیا چنین نیست که انسان عصر فضای مجازی، بعنوان انسانی زیسته در کنار فناوری های فضای مجازی کنونی، نگران نسخه های نوآورانه ای از فناوری های فضای مجازی باشد که مقرر است هرچه بیشتر زیست او را در چنبره خود بگیرد، حال آنکه چالش های ریز و درشت فردی و اجتماعی او در رویارویی با فناوری ها و سکوهای کنونی، برای او نگرانی ها و مسائل حل نشده فراوانی به دنبال داشته است؟ طبیعی است که شهروند فضای مجازی کنونی از حامیان و توسعه دهندگان متاورس بپرسد که آیا محصول شما در امتداد فضای مجازی نامطلوب کنونی است؟ آیا نسخه جدید از جهان مجازی که توسط شما عرضه می شود، نسخه بهینه ای خواهد بود که دغدغه های متعدد فضای مجازی کنونی را برطرف کرده، یا این که مقرر است متاورس هم بر دامنه این مسائل و دغدغه ها بیفزاید؟ آیا این فناوری مطیع کاربر خود خواهد شد یا این که انسان را به موجودی تبدیل خواهد نمود که برده ای مطلوب برای زیست جهان فناورانه متاورس است؟ برای مواجهه فعال و خردمندانه با متاورس، لازم است تا دیر نشده به خوبی در مورد نتایج متاورس اندیشیده شود و برای مواجهه با مشکلات و چالش های این فضا برای انسان برنامه ریزی شود؛ یقیناً نتیجه غفلت و یا تغافل در چنین مسائلی، چیزی جز تسلیم در مقابل برنامه دیگران برای ما نخواهد بود.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب